Τα κόλλυβα βάζουν κάτω γκρανόλες, μπάρες και κάθε κουταλιά είναι πραγματικό βάλσαμο. Το τραγανό, το μαλακό, το φρέσκο, το γλυκό και το ξινό το βρίσκεις σε κάθε κουταλιά, μπουκιά και συχώριο στην κυριολεξία.
Αλλιώς τα μάθαμε από τις γιαγιάδες μας και η αλήθεια είναι πως έχουμε γνωριστεί μαζί τους κάτω από δυσάρεστες συνθήκες. Όμως ένα μπολ κόλλυβα ισοδυναμούν με ένα τέλειο διατροφικά πρωινό. Μερικοί-μερικοί τα κάνουν και γεύμα. Γιατί δεν τους λείπει τίποτα και τα έχουν όλα: σιτάρι, ξηρούς καρπούς, σταφίδες, ρόδι, μαϊντανό. Πριν χρόνια κάποιο εστιατόριο ξεκίνησε δειλά δειλά να τα σερβίρει και σαν επιδόρπιο με μεγάλη επιτυχία. Για το παλιό Αλάτσι μιλάω. Κάποια το κάνουν ακόμα. Για παράδειγμα. προχτές τα είδα στην Κανέλλα στο Γκάζι, τα ζήλεψα και αποφάσισα να τα κάνω κι εγώ στο σπίτι.
Ακριβή συνταγή από τη γιαγιά μου τη Μαρίτσα δεν έχω. Οι παλιές τέτοιες συνταγές τις κουβαλούσαν στο μυαλό, προίκα από τη μάνα τους. Όλα με το μάτι τα έκαναν. Και για να λέω αλήθεια, ποτέ δεν την είχα βοηθήσει στο κόλλυβο. Ήταν δική της δουλειά, δεν ήθελε κανένα στα πόδια της όταν το έφτιαχνε. Έχω όμως την εικόνα της ακόμα ζωντανή να βράζει το στάρι και να το στεγνώνει στα λευκά σεντόνια. Να κοπανίζει το στραγάλι στο μπρούτζινο γουδί της, να καβουρντίζει το αλεύρι και το σουσάμι στο τηγάνι, να σπάει το ρόδι, να κόβει ψιλό ψιλό τον μαϊντανό με το κόκκινο μαχαιράκι της. Η Μαρίτσα ήξερε πόσο μου αρέσουν τα κόλλυβα και πάντα μου φυλούσε σε ένα μπολ ξεχωριστά. Χωρίς τη ζάχαρη που τα έκανε να ιδρώνουν και να γλιτσιάζουν. Μου την πρόσθετε πάντα την τελευταία στιγμή. Κι αν καμιά γειτόνισσα της έφερνε κόλλυβα, έλεγε τα “Θεός σ’χωρέστον” της, έτρωγε λίγα και πάντα μου κρατούσε τα περισσότερα. Για μένα η γιαγιά μου έκανε τα καλύτερα κόλλυβα απ’ όλες, της το έλεγα και κρυφογελούσε. Σταμάτα μην σε ακούσουν, με μάλωνε, ταχαμού. Αλλά τα ίδια θα πείτε κι εσείς για τη δική σας τη γιαγιά, έτσι δεν είναι;
Στη συνταγή που σας δίνω, προσπάθησα να συνδυάσω τις αναμνήσεις μου με 1 πακέτο με βιολογικό δίκκοκο αναποφλοίωτο σιτάρι –γι’ αυτό και είναι πιο μελαχρινά από τα συνηθισμένα. Το παράγει η Κερκίνης γη στη Ροδόπολη Σερρών. Η διαδικασία ξεκινάει από το βράδυ κι έχει το χρόνο και τον κόπο της. «Το υγιεινό έχει κόπο» μου λέει η Σίση καθώς τρώει άλλη μια κουταλιά κόλλυβα χωρίς ζάχαρη και το κρατάω. Να λέμε την αλήθεια, το ευχαριστιόμαστε αλλιώς κάθε τι που βγαίνει από τα χέρια μας με κόπο.
Υλικά για ένα μεγάλο μπολ
- 500γρ. σιτάρι
- 50γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- 1 κουτ. γλυκού κανέλα
- 75γρ. στραγάλια
- 150γρ. ζάχαρη
- 75γρ. αμύγδαλα
- 75γρ. φιστίκια Αιγίνης
- 75γρ. καρύδια
- 75γρ. φιστίκια αράπικα
- 75γρ. σταφίδα μαύρη κορινθιακή
- 75γρ. σουλτανίνα
- 75γρ. σουσάμι
- 25γρ. κουκουνάρι
- 50γρ. ηλιόσπορους
- 1 ρόδι (τα σποράκια)
- 1 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
Εκτέλεση
- Αποβραδίς καθαρίζουμε από ξένα σώματα το σιτάρι και το βάζουμε σε ένα μπολ με νερό βρύσης να μουλιάσει. Θα το κάνει να βράσει πιο γρήγορα την επομένη.
- Την άλλη μέρα το σουρώνουμε και το βράζουμε με φρέσκο νερό σε μια κατσαρόλα. Ανάλογα πόσο καλά έχει μουλιάσει θα χρειαστεί από 20 λεπτά έως 1 ώρα το πολύ. Δοκιμάζουμε με ένα κουτάλι. Όταν σκάσει η φλούδα από το σιτάρι είναι έτοιμο.
- Σουρώνουμε κι αφήνουμε 10-15 λεπτά στο σουρωτήρι να στραγγίσει καλά το στάρι. Το νερό το κρατάμε για να φτιάξουμε ασουρέ.
- Ύστερα το απλώνουμε πάνω σε καθαρή πετσέτα, και αφού κρυώσει το στάρι το σκεπάζουμε με δεύτερη πετσέτα. Αφήνουμε 2 ωρίτσες τουλάχιστον να στεγνώσει καλά.
- Στο μεταξύ με την ησυχία μας ετοιμάζουμε τα υπόλοιπα. Ζυγίζουμε και καβουρντίζουμε σε ένα τηγάνι τα αμύγδαλα, τα δυο ειδών φιστίκια, τον κουκουναρόσπορο και τα καρύδια. Τα χτυπάμε λίγο να σπάσουν στο multi.
- Καβουρντίζουμε σε ένα τηγάνι το αλεύρι να πάρει λίγο χρώμα και μετά στο ίδιο τηγανάκι καβουρντίζουμε το σουσάμι. Τα αφήνουμε στην άκρη να κρυώσουν.
- Χτυπάμε το στραγάλι σκέτο (αν θέλουμε να τα φάμε χωρίς καθόλου ζάχαρη) ή μαζί με τη ζάχαρη στο μούλτι και κρατάμε στην άκρη το μίγμα.
- Ανακατεύουμε σε μεγάλο μπολ το σιτάρι, με τους καβουρντισμένους ξηρούς καρπούς, τις σταφίδες, το καβουρντισμένο σουσάμι, τον ηλιόσπορο, την κανέλα, το καβουρντισμένο αλεύρι, το τριμμένο στραγάλι (αν δεν έχουμε βάλει ζάχαρη).
- Σερβίρουμε ανακατεύοντας σε κάθε μπολ λίγη από τη ζάχαρη ή μίγμα στραγάλι-ζάχαρης και συμπληρώνουμε από πάνω σποράκια ροδιού και μαϊντανό ψιλοκομμένο.