Η συνταγή είναι παραδοσιακή του νησιού και η τυροβολιά απαραίτητο συστατικό της. Η τέχνη όμως και το μεράκι με το οποίο η κυρία Μαρία Χανιώτη κεντάει και στολίζει διαφορετικά κάθε φορά τις μελόπιτές της, είναι όλο δικό της!
Το κείμενο που ακολουθεί είναι ένα μικρό μόλις απόσπασμα από το ταξίδι μου στη Μύκονο με αφορμή το 3ήμερο αφιέρωμα στην Τυροβολιά που διοργάνωσε η Λέσχη Γαστρονομίας Μυκόνου μαζί με το Δήμο Μυκόνου και την Κ.Δ.Ε.Π.Π.Α.Μ. από τις 3 έως τις 5 Μαΐου, στο πλαίσιο του προγράμματος «Taste of Mykonos». Επειδή όμως για μένα είναι πολύ ξεχωριστό, θέλω να το απομονώσω από τα υπόλοιπα. Έρχονται και τα άλλα δεν αργούν…
Στο κτήμα ΡΙΖΕΣ (το χωριό του Μπαρμπαγιάννη), μεταξύ άλλων παραδοσιακών συνταγών που γευτήκαμε και παρακολουθήσαμε να φτιάχνουν επιτόπου, είδαμε και την κυρία Μαρία Χανιώτη να φτιάχνει Μυκονιάτικη μελόπιτα. Προσωπικά παραξενεύτηκα που την είδα να φοράει γάντια για να ετοιμάζει το ζυμάρι της. Είναι που την βλέπουμε τόσοι δημοσιογράφοι και θέλει να κρατήσει τους τύπους ή ξεσήκωσε κόλπα από την τηλεόραση, αναρωτήθηκα φωναχτά. Έτσι ήταν πάντα, με διαβεβαιώνει η κόρη της η Φραντζέσκα. Με τα γάντια στο νεροχύτη, άλλα γάντια στο μποστάνι, άλλα στο κοτέτσι. Για να μη χαλάσει το μανικιούρ που δεν έλειπε ποτέ από τα χέρια της. Εγώ κι η αδερφή μου ούτε στο μικρό της δαχτυλάκι δεν τη φτάσαμε στην κοκεταρία. Ποτέ! Καημό το είχε…
Παρακολουθούσα την κυρία Μαρία να ζυμώνει και δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από πάνω της. Με τα κόκκινα καλοφτιαγμένα μαλλιά και τα μπλε αστραφτερά της μάτια, κομψή και μαυροντυμένη, μια κούκλα, αρχόντισσα σωστή! Πόση σιγουριά και χάρη σε κάθε της κίνηση. Σαν μωράκι το έπιανε στα χέρια το ζυμάρι. Ούτε ζόρι, ούτε βιάση να τελειώσει μαζί του. Ύστερα το έβγαλε στον πάγκο που είχε αλευρώσει ελαφρά. Λίγο αλεύρι ακόμη από πάνω. Το πιάνει, το αφήνει, το διπλώνει ξανά και ξανά. Το νιώθει, τη νιώθει κι εκείνο. Κι εγώ νιώθω τη σχέση που έχουν μεταξύ τους και ζηλεύω λιγάκι. Θέλω να το πιάσω κι εγώ, να νιώσω ό,τι νιώθει.
Όταν σιγουρεύτηκε πως το ζυμάρι ήταν έτοιμο, το άφησε να ξεκουραστεί. Όσο περισσότερο χρόνο του δώσει να ηρεμήσει, τόσο πιο εύκολα θα ανοίξει μετά, γι αυτό συνηθίζει να το φτιάχνει από την προηγούμενη, μου μαρτυράει στα κρυφά. Τώρα ήταν η ώρα να γίνει κι η γέμιση: Τυροβολιά Μυκόνου, όσο ζάχαρη, τόσο μέλι, αβγά, κανέλα, βανίλια, ξύσμα από πορτοκάλι και καλό ανακάτεμα, αναλαμβάνει δράση η Ειρήνη Ζουγανέλη, άλλη δεινή μαγείρισσα.
Αφού έκοψε τη ζύμη σε μπαλάκια –προσεκτικά χωρίς να την τραβάει, την έστριβε με μαστοριά εκεί που ήθελε να κοπεί κι εκείνη την υπάκουε χωρίς καμιά αντίσταση- πήρε τον λεπτό τον πλάστη κι άνοιξε φύλλο, όχι πολύ λεπτό. Το πρώτο το έστρωσε κάτω στο ταψί και το άφησε να εξέχει τριγύρω. Έβαλε τη γέμιση, σκέπασε την πίτα με δεύτερο μικρότερο φύλλο κι ύστερα άρχισε να τη στολίζει τσιμπώντας τη με ψαλίδι.
«Είναι παράδοση το στόλισμα της μελόπιτας;» τη ρωτάω. Κουνάει αρνητικά το κεφάλι. «Όχι, απλώς εμένα μου αρέσει να τη στολίζω». Μου εξομολογείται επίσης πως η σκέψη του στολισμού της μελόπιτας πολλές φορές την κρατάει άγρυπνη τα βράδια ή την ξυπνάει από τον ύπνο. Κάθε φορά το σχέδιο είναι διαφορετικό. Να της κάνω λουλούδια από κορδόνια ή από μπιλάκια ζύμης, αναρωτιέται. Να την κεντήσω με ψαλίδι και μετά να τη χαράξω ή το αντίθετο; Να μην ξεχάσω να της βάλω και γιρλάντα γύρω γύρω. Μήπως να φτιάξω λουλούδια από στριφτό ζυμάρι; Και τα φύλλα ναι, θα τα τσιμπήσω κι αυτά με το ψαλίδι…
Πόση αγάπη, πόσο μεράκι, πόση σκέψη, πόση τέχνη, πόση μαστοριά σε μια πίτα που φτιάχνουν τόσες νοικοκυρές με μικρές παραλλαγές σε όλες σχεδόν τις Κυκλάδες. Όμως η μελόπιτα της κυρίας Μαρίας Χανιώτη είναι ξεχωριστή. Και πάντα διαφορετικά στολισμένη, ένα μικρό έργο βρώσιμης τέχνης.
Εσείς, είτε αποφασίσετε να τη στολίσετε είτε όχι, σας δίνω τη συνταγή και η επιλογή δική σας.
Υλικά για το φύλλο
- 800 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- νερό, όσο πάρει
- ξύσμα ενός πορτοκαλιού
- χυμό μισού πορτοκαλιού
- 1 αβγό
- ½ φλ. τσαγιού ελαιόλαδο
- 1 πρέζα αλάτι
- 1 πρέζα ζάχαρη
για την γέμιση
- 1 κιλό τυροβολιά Μυκόνου
- 1 φλ. τσαγ. ζάχαρη
- 1 φλ. τσαγ. μέλι
- 4 αβγά
- 1 βανίλια
- 1 κουτ. γλυκού κανέλλα
- ξύσμα 2 πορτοκαλιών
για το τελείωμα
- 1 φλ. τσαγ. μέλι
Εκτέλεση:
- Ζυμώνουμε τα υλικά του φύλλου ρίχνοντας λίγο λίγο το νερό, και προσέχοντας να μη γίνει ούτε μαλακό ούτε σκληρό το ζυμάρι.Το αφήνουμε να ξεκουραστεί.
- Ανακατεύουμε όλα τα υλικά της γέμισης (προσθέτουμε ή αφαιρούμε μέλι ή ζάχαρη, κατά προτίμηση).
- Χωρίζουμε τη ζύμη στα δύο, φροντίζοντας το ένα κομμάτι να είναι λίγο μεγαλύτερο από το άλλο.
- Ανοίγουμε τα φύλλα με τον πλάστη σε πάχος περίπου μισό εκατοστό.
- Λαδώνουμε με μπόλικο λάδι ένα ταψί διαμέτρου 42 εκ.
- Στρώνουμε στο ταψί το μεγαλύτερο φύλλο, έτσι ώστε να περισσεύει αρκετά, και στερεώνουμε τις άκρες του στο χείλος του ταψιού.
- Απλώνουμε τη γέμιση ομοιόμορφα.
- Γυρίζουμε τις άκρες του φύλλου προς τα μέσα.
- Σκεπάζουμε με το δεύτερο φύλλο, χωρίς να αφήσουμε περιθώρια.
- Ρίχνουμε μπόλικο λάδι και χαράζουμε με ένα μαχαίρι σε τετράγωνα ή μπακλαβαδωτά κομμάτια.
- Τρυπάμε με ένα πιρούνι 2-3 φορές κάθε κομμάτι.
- Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 200οC πάνω-κάτω για περίπου μια ώρα.
- Μόλις βγάλουμε την πίτα από τον φούρνο, όπως είναι καυτή, την περιχύνουμε με μέλι.
